Skip to main content

AGBEYEWO ALO

 



ALO APAMO ATI APAGBE  SSS 

ALO                                                       

Alo tumo si ohun ti a lo, ki a lo nnkan tumo si ki a lo ona alumokoroyi, eyi ni pe a la oro mole lona taara, dipo bee, a pe e so ni. Pipe ni a ma pe alo, iro si ni je alo. Ale ni a ma pa alo nigba ti gbogbo ise oojo ba ti dopin. Awon Yoruba ka eni ti o ba pa alo ni osan gege bi alaarooye ati ole afajo.

Orisi alo meji lo wa, awon wonyii ni alo apamo ati alo apagbe (alo onitan).

ALO APAMO : okan lara ere osupa ni alo apamo je nitori leyin ise oojo ni a maa n pa alo. Omode lo ni alo sugbon awon agba ni won maa n paa fun won nitori aditu ni alo. O gba arojinle gidi lati tumo re. ko si ofin ti o de ojo ori , eya, ako tabi abo ati ipo akopa. Bee ni ki i ni ibudo pato. Ibi ti awon omo baa parapo si naa ni a ti n pa. Nigba ti awon obi ba n se ounje lowo, ti won si fe ki won sun ki ounje to jinna tabi lati dekun ere egele ni won maa ni pa alo.

 Alarogun ati alarojinle ni awon Yoruba. Eyi ni won fi n gbe alo apamo kale. Bi won ba se akiyesi irisi, iseda ati iwa nnkan kan, won le fi gbe alo apamo kale. Alo apamo ni o maa siwaju alo apagbe(alo onitan)

 Ibeere ati idahun ni alo apamo, Oluso yoo beere ibeere, olugbo yoo si dahun.

Ihun bere alo bayii : Oluso : Aalo oo, Olugbo : Aalo.

APEERE ALO APAMO

1.    Okun n ho yeeye, Osa n ho yaaya, omo buruku tori bo o. kinni oo ? (omo orogun)

2.    A ni ki o ya orun, oya orun, A ni ki o ya ina, O ya ina, A ni ki o wa we o ni iku de o. kinni oo ( IYO)

3.    Winni winni aso orun, Eni hun un  ko mo-on. Eni to ra a ko mo-on. Kinni oo ( OYUN)

4.    Gbogbo igi lo wowe, Sapata o wowe. Kinni (igi-ope)

5.    Mo sumi barakata. Mo fewe feregede bo o. kini oo. ( ile ati Oju Orun)

ALO ONITAN : Eyi ni o maa tele alo apamo ni opolopo igba. Gege bi oruko re o maa je mo itan ti ki I se ooto sugbon ti o da le eniyan, eranko, iwin, igi tabi awon ohun alailemi  miiran, a si maa ko awon omode ni eko tabi lati fi  idi abajo kan mule. O see se ki alo onitan ni orin ninu nigba miiran. Awon opitan alo onitan maa saaba jeyo ni ipo oju-mi-lo-se.

Ibere re ni isorogbesi ti o ma wayw ni aarin apalo ati agbaloo,  iyato si maa ba isorogbesi lati ibi kan si ekeji.

Apeere : Apalo : Aalo ooo?  Olugbo : Aalo

                 Apalo: Ni ojo kan    Olugbo : Ojo kan ni oni je, Ki o je ojo rere fun wa

                 Apalo : Ni igba kan   Olugbo : Igba kan n lo, Igba kan n bo, Igba kan ki i tan laye

 

                Apalo : Aalo ooo?  Olugbo : Aalo

                 Apalo: Alo mi da furugbagboo    Olugbo : Ko ma gbe agbo omo mi lo

                 Apalo : Alo mi da lori okunrin kan ati iyawo re

 

IWULO ALO

1.    Alo maa n je ki omode mo nipa asa

2.    Alo maa n ko awon omode ni eko iwa omoluabi

3.    O maa mu ife ati irepo wa laaarin awon omode nipa ipejopo

4.    O maa ko ni bi a ti n ronu jinnle

5.    O maa dani laraya

6.    Alo a maa koni nipa idi abajo

7.    Alo a maa ko ni nipa asa ati ede Yoruba.

8.    O maa mu awon omode ni akiyesi ohun ayika

9.    O maa muni raye ronu

     .O wulo gege bi ohun idije tabi ifigagbaga laaarin awon omode.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

IHUN ORO/SILEBU JSS2 (SECOND TERM )

        SILEBU ni ege oro ti eemi lee gbe jade ni eekan soso.Silebu tun le je gige oro si wewe.         IHUN ORO: ihun oro ni ki a hun leta konsonanti ati leta faweli inu ede po di oro.      Orisirisi ona ni ihunoro tabi silebu lee gba waye ninu ede yoruba.Bi apeere: 1.Silebu/ihun oro  lee waye gege bi  faweli. O le je faweli airanmupe tabi faweli      aranmupe.b.a:a,e,e,i,o,o,u,an,en,in,on,un. 2.Silebu/ihun oro tun le waye gege bi apapo konsonanti ati faweli. O le je faweli airanmupe tabi aranmupe .Bi apeere : sun,lo, de, gbin, to,ke abbl. 3.Silebu/ihun oro  le waye bii konsonanti aranmu asesilebu.N ATI M.b.a:oronbo,oronro,adebambo.abbl.                                    ...
Post a Comment
Read more

AWON ORISA ILE YORUBA

ISORI EKO : AWON ORISA ILE YORUBA Awon Yoruba gba awon orisa bii asoju tabi iranse olodumare, alarina, lagata tabi alagbewi ni won je. Ero awon Yoruba ni pe olorun feran awon orisa wonyi.   Okanlenirinwo ni awon orisa ile Yoruba . lara won ni Obatala, Orunmila, Esu, Sango, Ogun ati bee bee lo   Obatala ni awon Yoruba pe ni ALAMORERE . Won gbagbo pe oun ni o mo gbogbo eya ara eniyan ki olodumare to mi emi iye si inu won Funfun   ni awon ohun elo obatala, lara won ni ileke funfun, aso funfun, bata funfun. Ounje ti o feran julo ni obe ate ( obe ti ko ni iyo ), igbin ati iyan. Omi ajipon ni obatala maa n mu. Ko feran iwa aito bi iro pipa ati ole- jija. Ko feran elede, epo, emu, iyo, aja tabi omi ikasi   Orunmila ( IFA) ni olodumare fun ni ogbon, imo ati oye lati tun aye se. won gba pe o wa nibe nigba ti olodumare n se ipin ede. Idi niyi ti won fi n pe ni   Eleri-pin   Sango ti a tun n pe ni OLUFIRAN ti je oba alaafin oyo ri. Won gb...
Post a Comment
Read more

ATUNYEWO IPOLOWO OJA SSS2 (FIRST TERM)

  AKORI ISE : IPOLOWO OJA Ki awon eebo to de ni awon Yoruba ti n polowo oja,Ipolowo oja ni kikede ti a n kede oja ti a n ta fun awon eniyan ki won ba le mo ohun ti a n ta. ORISIIRISII ONA IPOLOWO OJA: (1) IPATE:Awon oloja le gbe oja sile ni oja, ikorita   ona oko tabi iwaju ile ni ori eni,tabili,kanta tabi kankere fun tita.Awon eleran osin le so eran won mo ori iso ,Ki aladiye ko adiye sinu ago ni oja lati ta.Eyi ni a n pen i ipate oja (2) IKIRI :Awon oloja maa n ru oja le ori kiri lati ta.Awon nnkan bee yoo je iwonba nnkan ti ko ni wuwo pupo .Awon alate oniworobo maa n kiri oja . (3) OGBON TI A FI N FA ONIBARA LOJU MORA Orisi ete ni awon ontaja maa n lo lati fa awon onibara mora ,ki won le so won di onibara titi kanri. (i)              ENI :Eyi nififi nnkan di si ori nnkan ti onibara ra bi ore.A le fi eni si eko tutu,iresi,gaari,epo abbl (ii)          ...
Post a Comment
Read more