ISE ORO ORUKO ATI AROPO ORUKO NINU GBOLOHUN JSS3(FIRST TERM)

ISE ORO ORUKO ATI AROPO ORUKO NINU GBOLOHUN

Oro-oruko (Noun) ni awon oro ti won le da duro ni ipo Oluwa,Abo tabi Eyan ninu gbolohun.

Bi apeere :

OLUWA (Subject) : Oluse isele inu gbolohun ni oluwa. Ibere gbolohun ni o maa n saba wa.Apeereoro-oruko ni ipo oluwa ni a fala si nidii yii:

i. Bola lo si Ibadan.

ii. Ayo jeun yo.

iii. Alaafia to Ayo.

ABO: (Object) Abo ni olufaragba nnkan ti oluwa se ninu gbolohun.Abo le je yon i aarin tabi ipari gbolohun.Apeere oro-oruko ni ipo abo ni a fala si nidii yii:

I. Oluko ri Bisi lanaa.

II. Mo lo si Ibadan ni ijeta.

III. Sola te Eba.

EYAN (Qualifier) Ti oro-oruko meji ba telera ninu apola-oruko keji ni eyan oro-oruko akoko ni o yan .Apeere eyan ni a fala si nidii yii:

i. Iwe Iroyin dara lati ma aka.

ii. Mo ri Aja Ode

iii. Eja Aro ni mo ra.

ORO-AROPO-ORUKO (Pronoun) : Oro-aropo-oruko ni awon oro ti a n lo dipo oro oruko ninu gbolohun .Bi apeere : Mo, O, A, E, Won, Mi, Wa, Yin, Awa, Awon, Iwo, Eyin.

a. Bolatito ra iwe=O ra iwe ‘O’ duro fun Bolatito

b. Olu ati Akin wa =Won wa ‘Won’ duro fun Olu ati Akin.

Apeere oro-aropo oruko oluwa (Subject)

1. Mo je eba

2. O ti de

3. Won ti lo

4. A lo oko

Apeere oro-aropo oruko abo(Object)

1. Tolu ri mi

2. Sade n pe wa

3. Ola ri yin

Apeere oro-aropo oruko eyan (Qualifier)

1. Aso mi tutu

2. Ile yin dara

3. Bata re wu mi

Comments

ATUNYEWO IPOLOWO OJA SSS2 (FIRST TERM)

AKORI ISE : IPOLOWO OJA Ki awon eebo to de ni awon Yoruba ti n polowo oja,Ipolowo oja ni kikede ti a n kede oja ti a n ta fun awon eniyan ki won ba le mo ohun ti a n ta. ORISIIRISII ONA IPOLOWO OJA: (1) IPATE:Awon oloja le gbe oja sile ni oja, ikorita ona oko tabi iwaju ile ni ori eni,tabili,kanta tabi kankere fun tita.Awon eleran osin le so eran won mo ori iso ,Ki aladiye ko adiye sinu ago ni oja lati ta.Eyi ni a n pen i ipate oja (2) IKIRI :Awon oloja maa n ru oja le ori kiri lati ta.Awon nnkan bee yoo je iwonba nnkan ti ko ni wuwo pupo .Awon alate oniworobo maa n kiri oja . (3) OGBON TI A FI N FA ONIBARA LOJU MORA Orisi ete ni awon ontaja maa n lo lati fa awon onibara mora ,ki won le so won di onibara titi kanri. (i) ENI :Eyi nififi nnkan di si ori nnkan ti onibara ra bi ore.A le fi eni si eko tutu,iresi,gaari,epo abbl (ii) ITO,:WO :Yoruba ni itowo ni adun obe”Eyi ni ki onibara to die wo ninu ohun ti o f era.Awon nnkan ti a le towo ni g

AWON ORISA ILE YORUBA

ISORI EKO : AWON ORISA ILE YORUBA Awon Yoruba gba awon orisa bii asoju tabi iranse olodumare, alarina, lagata tabi alagbewi ni won je. Ero awon Yoruba ni pe olorun feran awon orisa wonyi. Okanlenirinwo ni awon orisa ile Yoruba . lara won ni Obatala, Orunmila, Esu, Sango, Ogun ati bee bee lo Obatala ni awon Yoruba pe ni ALAMORERE . Won gbagbo pe oun ni o mo gbogbo eya ara eniyan ki olodumare to mi emi iye si inu won Funfun ni awon ohun elo obatala, lara won ni ileke funfun, aso funfun, bata funfun. Ounje ti o feran julo ni obe ate ( obe ti ko ni iyo ), igbin ati iyan. Omi ajipon ni obatala maa n mu. Ko feran iwa aito bi iro pipa ati ole- jija. Ko feran elede, epo, emu, iyo, aja tabi omi ikasi Orunmila ( IFA) ni olodumare fun ni ogbon, imo ati oye lati tun aye se. won gba pe o wa nibe nigba ti olodumare n se ipin ede. Idi niyi ti won fi n pe ni Eleri-pin Sango ti a tun n pe ni OLUFIRAN ti je oba alaafin oyo ri. Won gbagbo pe o ni ogun ati agbara

IHUN ORO/SILEBU JSS2 (SECOND TERM )

SILEBU ni ege oro ti eemi lee gbe jade ni eekan soso.Silebu tun le je gige oro si wewe. IHUN ORO: ihun oro ni ki a hun leta konsonanti ati leta faweli inu ede po di oro. Orisirisi ona ni ihunoro tabi silebu lee gba waye ninu ede yoruba.Bi apeere: 1.Silebu/ihun oro lee waye gege bi faweli. O le je faweli airanmupe tabi faweli aranmupe.b.a:a,e,e,i,o,o,u,an,en,in,on,un. 2.Silebu/ihun oro tun le waye gege bi apapo konsonanti ati faweli. O le je faweli airanmupe tabi aranmupe .Bi apeere : sun,lo, de, gbin, to,ke abbl. 3.Silebu/ihun oro le waye bii konsonanti aranmu asesilebu.N ATI M.b.a:oronbo,oronro,adebambo.abbl. AWON BATANI IHUN ORO/SILEBU Faweli-F = ka, ma,gbo,ran,sun, fe,lo, abbl. Faweli ati konsonanti ati faweli-FKF = Aja, obe, Adan, Erin, Ife, Iku Konsonanti ati faweli ati konsonanti ati faweli- KFKF = Baluwe, Salewa, Jagunjagun, Kabiesi Konsonanti Aranmupe asesilebu – KF-N-KF = gogo n

Yoruba Library

Search This Blog