ORO ATI GBOLOHUN ONIPON-NA

ORO ATI GBOLOHUN ONIPON-NA

Pon-na ni ki oro, apola tabi gbolohun kan ni ju itumo kan lo. Pon-na yato si oro apola tabi gbolohun ti ko ni itumo kan pato, lara oro-oruko tabi oro-ise ni a ti maa n ri oro onipon-na ninu ede Yoruba. Bi apeere:

Oro-oruko : OYIN – 1. Oruko eniyan 2. Orisii kokoro kan 3. Ohun alaadun ti a n ri lati ara kokoro tabi igi kan.(ireke)

Oro-ise : GBE -1. Ki a ko nnkan nile 2. Ki eniyan ja ole 3. Ki eniyan wa ninu isoro 4. Ibi ti a fi se ibujokoo.

AWON ONA TI ORO ONIPON-NA GBA WAYE

1. Ilo oro eyo kan laarin gbolohunle so gbolohun bee di onipon-na. bi apeere : Ayo lo pa a : eyi le tumo si (1) idunu ni o fi fa iku si ori ara re (2) Ayo ni eni ti o fi nnkan lu u ti o fi ku

2. Ailo amin ohun si ori oro. Bi apeere : IGBA : a le ri awon itumo wonyi : (i) Ogorun-un meji (ii) Asiko (iii) Orisii eso ara igi kan (iv) ohun ti awon obinrin maa lo lati fir u eru

3. Ti oro ko ba si ni kiko sile, bi o ti dun leti ni a o fi se itumo re. Bi apeere Bamiji Ojo (i) Pipe oruko eniyan (ii) Bamiji o jo (iii) Ba mi ji Ojo.

4. Pon-na maa waye ni igba ti oro ba ni ohun kan naa yala ni kiko sile tabi ni pipe lenu. Bi apeere : RA : (i) ki nnkan baje (ii) Ki eniyan sanwo oja

5. Lilo oro bi akanlo ede. Bi apeere :Baba Ade lawo : (i) Baba Ade ko lahun (akanlo ede) (ii) Baba Ade ya owo re ti a si ri (itumo adamo)

6. Ti isunki tabi aranmo ba waye ninu apola oro. Bi apeere : Kaso : le tumo si ‘ko aso’ tabi ‘ka aso’. Foko : le tumo si ‘fo eko’ tabi fe oko’

7. Lilo oro asopo bi ati, ayafi tabi afi. Bi apeere : Folasade feran iresi ati ewa. (a) Folasade feran iresi, o tun feran ewa. (b) Folasade feran lati maa je mejeeji po.

Comments

IHUN ORO/SILEBU JSS2 (SECOND TERM )

SILEBU ni ege oro ti eemi lee gbe jade ni eekan soso.Silebu tun le je gige oro si wewe. IHUN ORO: ihun oro ni ki a hun leta konsonanti ati leta faweli inu ede po di oro. Orisirisi ona ni ihunoro tabi silebu lee gba waye ninu ede yoruba.Bi apeere: 1.Silebu/ihun oro lee waye gege bi faweli. O le je faweli airanmupe tabi faweli aranmupe.b.a:a,e,e,i,o,o,u,an,en,in,on,un. 2.Silebu/ihun oro tun le waye gege bi apapo konsonanti ati faweli. O le je faweli airanmupe tabi aranmupe .Bi apeere : sun,lo, de, gbin, to,ke abbl. 3.Silebu/ihun oro le waye bii konsonanti aranmu asesilebu.N ATI M.b.a:oronbo,oronro,adebambo.abbl. AWON BATANI IHUN ORO/SILEBU Faweli-F = ka, ma,gbo,ran,sun, fe,lo, abbl. Faweli ati konsonanti ati faweli-FKF = Aja, obe, Adan, Erin, Ife, Iku Konsonanti ati faweli ati konsonanti ati faweli- KFKF = Baluwe, Salewa, Jagunjagun, Kabiesi Konsonanti Aranmupe asesilebu – KF-N-KF = gogo n

AWON ORISA ILE YORUBA

ISORI EKO : AWON ORISA ILE YORUBA Awon Yoruba gba awon orisa bii asoju tabi iranse olodumare, alarina, lagata tabi alagbewi ni won je. Ero awon Yoruba ni pe olorun feran awon orisa wonyi. Okanlenirinwo ni awon orisa ile Yoruba . lara won ni Obatala, Orunmila, Esu, Sango, Ogun ati bee bee lo Obatala ni awon Yoruba pe ni ALAMORERE . Won gbagbo pe oun ni o mo gbogbo eya ara eniyan ki olodumare to mi emi iye si inu won Funfun ni awon ohun elo obatala, lara won ni ileke funfun, aso funfun, bata funfun. Ounje ti o feran julo ni obe ate ( obe ti ko ni iyo ), igbin ati iyan. Omi ajipon ni obatala maa n mu. Ko feran iwa aito bi iro pipa ati ole- jija. Ko feran elede, epo, emu, iyo, aja tabi omi ikasi Orunmila ( IFA) ni olodumare fun ni ogbon, imo ati oye lati tun aye se. won gba pe o wa nibe nigba ti olodumare n se ipin ede. Idi niyi ti won fi n pe ni Eleri-pin Sango ti a tun n pe ni OLUFIRAN ti je oba alaafin oyo ri. Won gbagbo pe o ni ogun ati agbara

ATUNYEWO IPOLOWO OJA SSS2 (FIRST TERM)

AKORI ISE : IPOLOWO OJA Ki awon eebo to de ni awon Yoruba ti n polowo oja,Ipolowo oja ni kikede ti a n kede oja ti a n ta fun awon eniyan ki won ba le mo ohun ti a n ta. ORISIIRISII ONA IPOLOWO OJA: (1) IPATE:Awon oloja le gbe oja sile ni oja, ikorita ona oko tabi iwaju ile ni ori eni,tabili,kanta tabi kankere fun tita.Awon eleran osin le so eran won mo ori iso ,Ki aladiye ko adiye sinu ago ni oja lati ta.Eyi ni a n pen i ipate oja (2) IKIRI :Awon oloja maa n ru oja le ori kiri lati ta.Awon nnkan bee yoo je iwonba nnkan ti ko ni wuwo pupo .Awon alate oniworobo maa n kiri oja . (3) OGBON TI A FI N FA ONIBARA LOJU MORA Orisi ete ni awon ontaja maa n lo lati fa awon onibara mora ,ki won le so won di onibara titi kanri. (i) ENI :Eyi nififi nnkan di si ori nnkan ti onibara ra bi ore.A le fi eni si eko tutu,iresi,gaari,epo abbl (ii) ITO,:WO :Yoruba ni itowo ni adun obe”Eyi ni ki onibara to die wo ninu ohun ti o f era.Awon nnkan ti a le towo ni g

Yoruba Library

Search This Blog